Vademecum



Wybierz literę na jaką zaczyna się interesujące Cię pojęcie.

Stop cynku z aluminium (np. 43,3% wag. Zn; 55% wag. Al.; 1,6% wag. Si) stosowany na powłoki ochronne między innymi blach stalowych

Glin, aluminium to nazwa techniczna, symbol chemiczny Al, liczba atomowa 13, masa atomowa 26,9815, temperatura topnienia 660°C. Lekki metal wykorzystywany m.in. do produkcji lekkich stopów aluminium, folii, farb ochronnych, materiałów wybuchowych. Z blachy aluminiowej (także powlekanej) wykonuje się pokrycia dachowe, systemy rynnowe i obróbki blacharskie.
 

Płynna glinka nakładana na dachówkę ceramiczną przed jej wypaleniem. Nadaje ona dachówce kolor i połysk. Angoba chroni również dachówkę przed szkodliwym działaniem czynników atmosferycznych.

Wada drewna polegająca na zmianie jego zabarwienia na kolor sinoniebieski aż do czarnego, wywołana przez pasożytnicze grzyby; najczęściej występująca barwica to SINIZNA.

Proces barwienia w masie polega na dodaniu do gliny odpowiednich pigmentów mineralnych jeszcze przed uformowaniem dachówek. Proporcje i skład pigmentów są odmierzane bardzo precyzyjnie, aby uzyskać kolor bez obniżenia parametrów technicznych ostatecznego produktu. Całość masy jest mieszana aż do momentu uzyskania jednolitej, plastycznej konsystencji. Po wycięciu odpowiedniego kształtu dachówki są suszone i pokrywane warstwą angoby. W końcowym etapie dachówka jest wypalana w piecu. Technologia ta pozwala zwiększyć estetykę pokrycia dachowego poprzez zabarwienie masy glinianej. Tradycyjna dachówka jest przed wypaleniem szkliwiona lub powlekana warstwą angoby (szlachetnej glinki nadającej kolor). Wewnątrz pozostaje jednak w naturalnym odcieniu gliny. Jeśli więc dachówki mają ciemną barwę, wszelkie uszkodzenia czy przecięte brzegi powstałe podczas obróbki dekarskiej (na przykład docinania dachówek przy koszach) są bardzo widoczne. Poddane procesowi barwienia w masie dachówki mają podobny kolor zarówno na wierzchu, jak i w środku. Ewentualne uszkodzenia mechaniczne i zarysowania na powierzchni dachówek także nie będą wpływać negatywnie na wygląd dachu. Takie rozwiązanie pozwala przez wiele lat zachować harmonijną i intensywną kolorystykę dachu.
 

Taśma stalowa, rzadziej miedziana, walcowana na gorąco, stosowana jako element konstrukcyjny (służy jako zbrojenie m.in. w stropach i nadprożach).
 

Element konstrukcji dachowej tworzący konstrukcję stopu, jednocześnie łączący parę przeciwległych krokwi i płatwi.

Inaczej GONT BITUMICZNY, PAPOWY. Jest to jeden z typów pokryć bitumicznych, to odpowiednio uformowane pasy papy asfaltowej, wycięte tak, by po ułożeniu pokrycie wyglądem przypominało dachówkę, gont drewniany, pokrycie z blachy ułożone w łuskę itp.

Rodzaj bitumicznego pokrycia dachowego. Płyty otrzymuje się przez nasycenie masą asfaltową osnowy z włókien celulozowych lub organicznych. Osnowie nadaje się kształt fali w procesie walcowania. Mogą służyć nie tylko jako pokrycie, lecz także jako podkład pod dachówki ceramiczne i cementowe.
 

Wyrób hutniczy ze stali lub metali nieżelaznych, otrzymywany przez walcowanie na gorąco (blachy grube) lub zimno.

Cienka blacha ze stali niestopowej, konstrukcyjnej, powstała przez obustronne polewanie (kąpiel) ciekłym cynkiem. Jest odporna na działanie czynników atmosferycznych, stosowana na pokrycia dachów, gzymsów, parapetów i do produkcji rynien dachowych.

Falista, trapezowa - cienka blacha wygięta w kształcie równoległych wybrzuszeń (fal lub trapezów), które mają na celu usztywnienie arkusza. W budownictwie stosuje się ją głównie na pokrycia dachowe i elewacje.
 

Dział technologii przemysłowej i rzemiosło obejmujące wytwarzanie i obróbkę przedmiotów z cienkich blach. W budowie dachów blacharstwo obejmuje układanie pokryć z blachy (stalowej, aluminiowej, miedzianej i cynkowej), blacharze wykonują też obróbki blacharskie i rynny metalowe.

Rzemieślnik wyspecjalizowany w pracach polegających na wykonywaniu różnych przedmiotów z blachy, a także blaszanych pokryć dachowych, obróbek blacharskich, rynien itd. Obecnie w dobie elementów prefabrykowanych powoli zaciera się wyraźna kiedyś różnica między blacharzem a dekarzem.

Inaczej nazywana blachówką. Pokrycie dachowe z blachy wytłaczanej na kształt dachówek. Arkusz blachodachówki ma zazwyczaj około 1,1 m szerokości i do kilku metrów długości. Najczęściej wykonuje się ją z blachy powlekanej.

(gr. keramos glina garncarska) pojęcie obejmujące wszelkie wypalane wyroby gliniane. W nazewnictwie dekarskim mianem tym określa się dachówki ceramiczne.

(ciesiołka) - rzemiosło zajmujące się ręczną obróbką drewna budowlanego, budową drewnianych domów i wykonaniem z drewna konstrukcji budowlanych (np. więźby dachowej, schodów, stropów).
 

Zincum, metal o symbolu chemicznym Zn, liczba atomowa 30, masa atomowa 65,37, temperatura topnienia 419°C. Używany m. in. do produkcji blachy cynkowej, do produkcji powłok ochronnych. Blachy cynkowe wykorzystywane były na pokrycia dachów i wszelkie obróbki blacharskie, np. rynny. Obecnie rozpowszechniła się blacha z tytan-cynku

Element systemu rynnowego, rewizja.

Część budynku ograniczająca go od góry, zabezpieczająca przed stratami ciepła, opadami atmosferycznymi, słońcem i wiatrem oraz przenosząca obciążenia wiatrem i śniegiem. Składa się z konstrukcji nośnej i pokrycia

Rodzaj dachu stromego. Konstrukcja dachu tworzy cztery połacie. Główne połacie dachu nawiązują do dachu dwuspadowego; jedynie szczyty dachu są ścięte tworząc dodatkowe połacie i eliminując ściany szczytowe.

Najpopularniejszy typ dachu stromego. Dwie pełne, skośne połacie dachu tworzą ostrokątne szczyty w obrębie poddasza. Zależnie od kąta spadku połacie mogą tworzyć poddasze użytkowe lub nieużytkowe.

Rodzaj dachu stromego. Jest to dach o jednej skośnej połaci, zbudowany podobnie jak dach płaski, ale ze spadkiem. Różni się tym, że ma osobną konstrukcję dla stropu i dla dachu.

Rodzaj dachu stromego. Nawiązuje do dachu dwuspadowego, w którym każda z połaci została załamana pod innym kątem spadku. Stosowany głównie na poddaszach użytkowych.
 

Rodzaj dachu stromego. Dach dwuspadowy o ściętych narożnikach, tworzących naczółki. Zależnie od kąta nachylenia może tworzyć poddasze użytkowe lub nieużytkowe.
 

Rodzaj dachu stromego. Swoim wyglądem bardziej przypomina piramidę niż namiot. Stosowany jest na budynkach o rzucie kwadratu, w związku z czym wszystkie cztery połacie dachu są równe.

Dach o krzyżujących się połaciach. Utworzony jest poprzez skrzyżowanie się dwu lub więcej dachów o różnym rozwiązaniu (trapezowych, trójkątnych), które łączą się ze sobą wzdłuż krawędzi poziomych (w kalenicach) i ukośnych, gdzie umiescza się ukośne krokwie.

Dachy wieszarowe stosowane są wówczas, gdy między ścianami zewnętrznymi nie ma podpór pośrednich, na których można oprzeć słupy konstrukcji dachowej. Jeżeli rozpiętość dachu mieści się w granicach 6-8m stosuje się rozwiązanie jednowieszakowe. Jeżeli rozpiętość wynosi 8-10m stosuje się rozwiązanie jednowieszakowe z krzyżulcami. Rozpiętość dachu przekraczająca 10-12m wymaga zastosowania konstrukcji dwuwieszakowej.

Płytka służąca jako pokrycie dachowe. Najczęściej stosuje się: dachówki ceramiczne i cementowe. Dachówki ceramiczne np. BRAAS - Rubin 13V, Turmalin wypalane są z gliny. Dachówki cementowe np. BRAAS - Celtycka, Tegalit, Teviva produkuje się z zaprawy cementowej uzyskanej z kruszywa kwarcowego, cementu portlandzkiego oraz pigmentów na bazie tlenków żelaza.

Pokrycie dachowe na bazie bitumów i wykonane na osnowie nośnej w postaci włókna szklanego lub tektury. Na wierzchu dachówki bitumiczne wykończone są kolorowym kruszywem. Mogą być wykrojone w różne wzory. Funkcjonują dwie równorzędne nazwy: dachówka bitumiczna i gont bitumiczny.

(blacha z posypką) panele dachówkowe o stosunkowo niewielkich rozmiarach,wytłoczone z blachy stalowej obustronnie odpowiednio zabezpieczanej i z wierzchu pokryte kruszywem. Kruszywo wklejane jest na żywice epoksydowe utwardzane w wysokich temperaturach. Kruszywo to nie jest ceramiką - jest to kolorowe kruszywo skalne, czasem dodatkowo dobarwiane w procesie produkcyjnym. Utrwalona nazwa nie jest więc precyzyjna i wywodzi się zapewne z faktu pojawienia się w procesie produkcyjnym wysokich temperatur. Funkcjonują także nazwy: dachówki z posypką, dachówki kompozytowe, panele z posypką.
 

Technika krycia dachów, rodzaj rzemiosła wchodzącego w skład budownictwa.

Ten element mocowany jest na zakończeniach kalenicy. Zakrywa otwory pod gąsiorami w szczytach połaci.

Deska przybita do końców krokwi w okapie. Do tej deski montuje się zazwyczaj rynnę przy użyciu hakówczołowych.

Przenikanie cząsteczek jednej substancji w obręb drugiej (przy bezpośrednim ich zetknięciu) spowodowane bezładnym ruchem cieplnym cząsteczek.

Element konstrukcyjny poziomy lub pochyły, przenoszący na podpory obciążenia działające prostopadle do jego osi wzdłużnej. Dźwigary stosuje się w konstrukcjach budynków (dźwigar stropowy), mostów (dźwigar mostowy); mogą być drewniane, metalowe, żelbetowe i z betonu sprężonego. W dachach dźwigary stosuje się w konstrukcjach o dużej rozpiętości.
 

inaczej KRATOWNICA, konstrukcja zbudowana z prętów drewnianych, stalowych lub żelbetowych, połączonych przegubowo (w kwadraty, trójkąty, romby, trapezy itp.). Punkt połączenia prętów nosi nazwę węzła. Dźwigary kratowe stosuje się w konstrukcjach o dużych rozpiętościach, między innymi w dachach.
 

inaczej PREFABRYKAT. Element wykonany poza miejscem jego wbudowania, stosowany przeważnie bez zmiany wymiarów i kształtów.

HOLENDERKA, jeden z typów dachówki ceramicznej lub cementowej, w kształcie charakterystycznej, niesymetrycznej fali przypominającej literę S.

Pomieszczenie mieszkalne w kondygnacji strychowej przekryte dachem poprzecznym, facjata obejmująca całe pomieszczenie jest więc dość dużą konstrukcją.
 

w dekarstwie częściej spotykana nazwa to rąbek.
 

Farmery, wkręty farmerskie. Rodzaj wkręta z łbem sześciokątnym i podkładką z uszczelką samowulkanizującą. Często malowane w różnych kolorach. Stosowane do mocowania blachodachówek i obróbek blacharskich.

  W ciesielstwie i stolarstwie: wypukłość lub rowek w boku desek umożliwiający ich łączenie na pióro-wpust.
 

Folia wstępnego krycia, której współczynnik sd świadczący o poziomie paroprzepuszczalności jest większy niż 0,3 m i nie osiąga wartości takich jak dla folii paraizolacyjnej.
 

Spełnia funkcję zabezpieczającą przed przedostawaniem się do ocieplenia zawilgoconego powietrza czy też pary wodnej z wnętrza budynku. Folia ta montowana jest po wewnętrznej stronie ocieplenia, pod ociepleniem. Jeśli ocieplenie znajduje się między krokwiami, to folię paroizolacyjną montuje się pod krokwiami, po wewnętrznej stronie przegrody dachowej. Współczynnik sd dla folii paroizolacyjnych przekracza wartość mniej więcej 20-30 m, chociaż wartość ta jest tematem wielu dyskusji.
 

Folia posiadająca zdolność przepuszczania przez swoją powierzchnię pewnej ilości pary wodnej. Generalnie rozróżnia się folie o wysokiej paroprzepuszczalności i niskiej paroprzepuszczalności.
 

Folia zabezpieczająca przed wywiewaniem przez wiatr (a więc montowana z zewnętrznej strony) cząstek ogrzanego powietrza z ocieplenia; zabezpiecza także pomieszczenia wewnętrzne przed nawiewaniem z zewnątrz powietrza zimnego.
 

Tworzą warstwę wstępnego krycia - niezbędny element izolacji dachu. Ich głównym zadaniem jest ochrona izolacji cieplnej przed wilgocią i wiatrem.

skrót od pierwszych liter określenia - folia wstępnego krycia
 

Służy do krycia na sucho kalenicy i naroży (grzbietów).

Służy do estetycznego zakończenia początku kalenicy lub naroża (grzbietu) i końca kalenicy.
 

Stosowany do wyrównywania pokrycia kalenicy, gdy obydwie strony kalenicy rozpoczyna gąsior początkowy.
 

Termin zamienny: szkliwo. Pojęcie określające przezroczystą powłokę na wyrobie ceramicznym, przez którą widać powierzchnię gliny i jej ewentualne podszkliwne zdobienie. Glazura jest nieprzepuszczalna dla cieczy i gazów.

Skała osadowa składająca się głównie z iłów z minimalną domieszką mułu i piasku. Pokłady czystego iłu występują rzadko. Z odpowiednich gatunków gliny wyrabia się i wypala różne wyroby ceramiczne. Dachówki wypala się z gliny z zawartością iłów na poziomie 40-60%.

SZKUDŁY, SKUŁY, wąskie, długie deseczki z drewna jodłowego, sosnowego, modrzewiowego, osikowego, dębowego lub bukowego. Wykonuje się z nich pokrycia dachowe, elewacje a także obróbki dekarskie. Z jednej strony mają grzebienie, z drugiej wpusty, co umożliwia ich ścisłe łączenie.

Detal zapewnia wentylację w części okapowej i zabezpiecza okap przed wlotem i gniazdowaniem ptaków. Umożliwia ponadto montaż haka rynnowego bez potrzeby wykonywania specjalnych wyżłobień.

Poziomy element architektoniczny, wysunięty przed lico muru dla zaakcentowania poziomych podziałów budowli i dla osłony przed deszczem. Na gzymsie może leżeć rynna.
 

Hak rynnowy montowany do deski czołowej za pomocą wkrętów. Haki te wytwarzane są z pcv lub z metalu, w zależności od producenta i systemu rynnowego.

Hak dekarski zabezpieczający, hak zabezpieczający. Masywny hak montowany do łaty i wystający spod dachówki, służący jako punkt zaczepienia liny lub drabinki. Element zabezpieczający przed upadkiem z dachu hak doczołowy hak czołowy.

Hak rynnowy (nakrokwiowy), który po odpowiednim wygięciu w zaginaczu haków montowany jest do połaci za pomocą wkrętów lub specjalnych grubych gwoździ. Haki gięte prefabrykowane są z płaskownika. Mogą mieć formę prostą - do mocowania "na krokwi" lub formę skręconą - do mocowania "z boku krokwi".

Rodzaj haka montowanego w okapie, w którym wiesza się rynny. Haki rynnowe mogą mieć różne formy. W systemach rynnowych prefabrykowanych haki wytwarzane są z różnych materiałów. Haki rynnowe można podzielić na haki czołowe, czyli montowane do deski czołowej i haki gięte, czyli takie, które po wygięciu montowane są do połaci. Dawniej stosowano wyłącznie haki gięte, wytwarzane rzemieślniczo z płaskownika. W najnowszych technologiach spotyka się nowe metody montowania haków rynnowych na specjalnych wspornikach i listwach mocowanych wzdłuż okapu.
 

Nasycenie materiału preparatem - impregnatem hydrofobizującym. Na powierzchni materiału tworzy się cienka warstwa, która chroni przed wnikaniem wody i zanieczyszczeń, jednocześnie nie blokując przepływu pary wodnej.

Nasycanie materiałów różnego rodzaju (papieru, wyrobów włókienniczych, skóry, drewna) środkami zabezpieczającymi je przed szkodliwym działaniem wody, ognia, drobnoustrojów itp. Impregnacja ma na celu także nadanie im określonych własności użytkowych, np. nieprzemakalności, niepalności, odporności na kurczliwość i gniotliwość, nieprzepuszczalności powietrza lub gazów.
 

Nasycanie drewna preparatami chemicznymi w celu uodpornienia go na działanie ognia, grzybów, bakterii i owadów. Główne metody impregnacji drewna to malowanie, smarowanie, kąpiel krótkotrwała, metoda zanurzeniowa (kąpiel długotrwała), metoda ciśnieniowo-próżniowa.

Warstwa, która zapobiega niepożądanym wymianom ciepła, wykonana z materiałów o małej przewodności cieplnej w formie zasypek, przędzy, mat.

Warstwa w postaci powłok ochronnych, która zabezpiecza przed niszczącym działaniem czynników atmosferycznych metalowe części budowli, instalacji.

Element konstrukcyjny dachu krokwiowo- jętkowego, występuje w każdym wiązarze. Umieszczana jest mniej więcej w połowie ich długości lub nieco wyżej. Jest elementem ściskanym - rozpiera parę krokwi. Jej długość nie powinna przekraczać 3,5 m. Najczęściej stosowane przekroje to 12 ×1 4, 12 × 16, 14 × 16, 16 × 18, 16 × 20 cm.

Grzbiet dachu, górna pozioma krawędź dachu stanowiąca połączenie dwóch przyległych połaci dachu.

Obróbka blacharska lub jej fragment, na którym następuje oderwanie się spływającej wody od obróbki.
 

Spinka do dachówki, klamerka do dachówki. Odpowiednio wyprofilowany drucik (lub drucik z blaszką) służący do mocowania dachówek do łat.

Odpowiednio wyprofilowana niewielka aluminiowa blaszka służąca do mocowania i pozycjonowania gąsiorów. Nie jest to element uniwersalny - każdy model i typ gąsiora ma zazwyczaj przypisaną klamerkę.
 

Umożliwia bezpieczne chodzenie po dachu.
 

Służy wielu celom m.in. dostęp do urządzeń kominowych i antenowych, dodatkowa droga ewakuacyjna ; elementy systemu komunikacji są wykonane z wysokogatunkowego, powlekanego aluminium. Materiał gwarantuje wysoką wytrzymałość na obciążenia, długą żywotność i dodatkowo nie wymaga konserwacji.

1. zagęszczenie, stężenie czegoś;
2. w chemii reakcja między dwoma lub większą ilością cząstek, w której wyniku powstaje nowa cząstka o większym ciężarze i wydziela się prosty związek chemiczny (np. woda, alkohol, wodór);
3. w fizyce przemiana fazowa gazu w ciecz, możliwa jedynie w temperaturach mniejszych od krytycznej temperatury. Zachodzi dzięki ochłodzeniu lub izotermicznemu sprężeniu gazu.

Element drewniany więźby dachowej mocowany wzdłuż krokwi, wraz z łatami tworzy ruszt, na którym układa się pokrycie, np. dachówkę ceramiczną.
 

Głównym zadaniem kosza dachowego jest precyzyjne odprowadzenie wody z połaci dachowych przecinających się pod kątem wklęsłym. Poprzeczne ryflowanie (delikatnie pofalowana powierzchnia) zapewnia odpowiednią sztywność kosza oraz powoduje, że woda wolniej spływa do rynny. Specjalne klamry pozwalają na mocowanie kosza bez dziurawienia jego powierzchni wkrętami czy gwoździami. W ten sposób eliminujemy miejsca, przez które woda mogłaby przedostać się pod pokrycie.
 

Szelajza, szelajzyn, szelajz. Narzędzie ręczne, na którym zaklepuje się rąbki.

Kratka okapu, czasem łata ażurowa. Element montowany w okapie na pierwszej łacie, przez który pod pokrycie dachowe dostaje się powietrze w celu wentylacji tego pokrycia. Kratka wentylacyjna okapu występuje też z grzebieniem okapu.

Krawędź połaci dachowej. Linie ograniczające połacie dachu. Linie okapu, linie kalenicy, szczególnie linie szczytów,rzadziej linie koszy.

Jeden z najważniejszych elementów konstrukcyjnych dachu, przenosi obciążenia od pokrycia dachowego, parcia lub ssania wiatru, obciążenia śniegiem oraz ciężar własny dachu. Rozstawione są średnio co 1 m.
 

WYLOT, ODPŁYW, element systemu rynnowego łączący rynnę z rurą spustową.

Rodzaj wnęki dachowej, galeria otwarta z jednej lub wielu stron, zwykle przesklepiona i ozdobiona arkadami, nie występująca przez lico muru.
 

Wystające z połaci dachu okno przykryte własnym daszkiem.

Listwa drewniana używana głównie do robót ciesielskich. W drewnianych konstrukcjach dachowych łaty (wraz z kontrłatami) tworzą ruszt, na którym układa się pokrycie, np. dachówkę ceramiczną czy cementową.

Drewniany lub metalowy pomost o niewielkiej szerokości, sytuowany na stromych dachach przy kominach. Ułatwia ich konserwację i czyszczenie, a także naprawę pokrycia.

Skała osadowa o warstwowej strukturze, dzięki której łatwo dzieli się na cienkie płytki. łupki powstały prawdopodobnie przez odkładanie się, twardnienie, a następnie fałdowanie drobnoziarnistych mas mułu iłowego. Używa się ich między innymi do krycia dachów, wykonuje się z nich także elewacje.

Folia otwarta dyfuzyjnie dla której współczynnik sd jest mniejszy niż 0,3 m. Rodzaj folii wstępnego krycia, folii paroprzepuszczalnej charakteryzującej się bardzo wysoką zdolnością przepuszczania pary wodnej. Termin ten jest tożsamy z folią wysokoparoprzepuszczalną.
 

Ukośna element konstrukcyjny usztywniający więźbę dachową lub ramową strukturę ściany.Miecze drewnianych słupów więźby dachowej łączą je z płatwiami zapobiegając ich ugięciu.

Cuprum, symbol chemiczny Cu, liczba atomowa 29, masa atomowa 63,54 , temperatura topnienia 1083°C. Metal półszlachetny. Stopy miedzi to m.in. mosiądze i brązy. W wilgotnym powietrzu miedź pokrywa się patyną. Blachy miedziane wykorzystuje się na pokrycia dachowe i wszelkie obróbki blacharskie.
 

Wypukła dachówka ceramiczna lub cementowa w kształcie półokrągłego korytka; stosowana razem z szerszą i wklęsłą mniszką.

Wklęsła dachówka ceramiczna lub cementowa w kształcie półokrągłego korytka; stosowana razem z węższym i wypukłym mnichem.
 

Mufa rury, mufka. Niewielki, oddzielny element umożliwiający połączenie ze sobą dwóch rur spustowych o jednakowych średnicach, jeśli jedna z nich nie jest zakończona kielichem.

Element konstrukcji dachu, element więźby dachowej. Pozioma belka leżąca na murze i zamocowana do niego, na której opierają się krokwie.

Termin odnoszący się do formy dachu. Naczółek to niewielka trójkątna płaszczyzna, połać wkomponowana w dach dwupołaciowy, szczytowy w miejscu przecięcia kalenicy i szczytów.
 

1. zaczep, wypust na spodniej stronie dachówki, służący do zaczepiania dachówki na łacie. Dachówki najczęściej mają po dwa noski;
2. element na rurze spustowej, na którym rura opiera się, zawisa na obejmie rury;
3. element haka rynnowego do zaczepiania zewnętrznej krawędzi rynny.

1. element blaszany wykonywany przez rzemieślnika zazwyczaj z części arkusza blachy i montowany m.in. na krawędziach dachu, przy ścianach facjat, wokół kominów itd. w celu estetycznego, szczelnego i funkcjonalnego wykończenia pokrycia dachowego;
2. gotowe prefabrykowane elementy wytwarzane przez producentów pokryć przeznaczone do konkretnych zastosowań, w konkretne miejsca i tam montowane, np.: obróbki przyścienne, wiatrownice, kosze, itd.
 

Konstrukcja budowana często za kominem (zwłaszcza szerokim), służąca do kierowania wody spływającej po połaci na boki komina. Czasem odbój bywa nazywany kozubkiem.
 

Zachowanie elementów budowli i materiałów budowlanych w ogniu. Jest wyrażana czasem (w minutach lub w godzinach), w którym elementy te nie tracą określonych właściwości (np. nośności). W zależności od tego czasu elementy i materiały dzieli się na różne klasy odporności ogniowej.

Dolna część połaci dachowej, wysunięta przez lico budynku, jego podstawową funkcją jest odprowadzenie wody z połaci dachowej.

Okno dachowe, okno połaciowe posiadające zazwyczaj dodatkową funkcję szerokiego otwierania do góry lub funkcję szerokiego otwierania da bok, aby mogło pełnić także rolę wyjścia na dach.

Zdolność materiału do zatrzymywania pary, proporcjonalna do jego grubości i odwrotnie proporcjonalna do jego paroprzepuszczalności.

Rodzaj krótkiego gwoździa o szerokim i płaskim łebku, służącego do mocowania papy.
 

Mają podobną budowę do tradycyjnych pap układanych na lepik, jednak bardziej skomplikowaną technologię produkcji. Wytwarzane są na bazie asfaltów oksydowanych lub modyfikowanych polimerami. Poprawiają one właściwości mechaniczne i fizyczne, takie jak giętkość i wytrzymałość na rozerwanie, odporność na wysokie temperatury, starzenie, a także zmniejszają przesiąkliwość i nasiąkliwość. Mają także lepszą osnowę, są więc trwalsze, bardziej elastyczne i odporne na przebicie niż papy tradycyjne. Wierzch papy pokryty jest posypką, a warstwa spodnia wykonana jest najczęściej z folii antyadhezyjnej zabezpieczającej zwiniętą papę przed sklejeniem. Papy termozgrzewalne stosowane są dzisiaj powszechnie.

FOLIA PAROIZOLACYJNA, PAROSZCZELNA, jedna z warstw w ocieplonym dachu stromym, folia (najczęściej polietylenowa) układana od strony poddasza, zabezpieczająca ocieplenie przed nadmiarem wilgoci dochodzącej z wnętrza domu. Przepuszcza śladowe ilości pary wodnej (ok. 0,5 gr/m2 na dobę).
 

Ilość pary wodne w gramach, która może przeniknąć przez 1m2 materiału w ciągu 24 godzin [g/m2/24 h].
 

Pas dorynnowy, obróbka nadrynnowa, obróbka dorynnowa. Obróbka blacharska odpowiednio wygięta i montowana w okapie nad rynną i wchodząca do niej.

Ogólnie: obróbka blacharska montowana w okapie. Może to być pas podrynnowy oraz pas nadrynnowy.

Odpowiednio wygięta i montowana w okapie pod rynną obróbka blacharska. Pas podrynnowy osłania najczęściej deskę czołową i jest do niej przymocowany.
 

Inaczej GRYNSZPAN SZLACHETNY, ŚNIEDŹ, niebieskozielony nalot powstający na powierzchni miedzi i jej stopów pod wpływem wilgotnego powietrza, chroni metal przed dalszą korozją. Naturalną patynę stanowi zasadowy węglan lub zasadowy siarczan miedzi. Obecnie wytwarza się także sztuczną patynę.
 

Przyrząd do ustawiania rozstawu łat na dachu. Dekarze czasem własnoręcznie z deski wykonują takie przyrządy na konkretny dach, dla konkretnego rozstawu łat. Są także dostępne w handlu przyrządy nastawne.
 

Element więźby dachowej. Poziome belki nośne, na których opierają się krokwie. Płatwie mogą być kalenicowe,stropowe i pośrednie.

Długi element w formie niskiego płotka lub wąskiej drabinki, montowany na pokryciu dachowym za pomocą odpowiednich wsporników i mający za zadanie zatrzymanie zsuwającego się śniegu. Zob. system przeciwśniegowy, rozdzieracz śniegu, stoper przeciwśniegowy, belka przeciwśniegowa, zapora przeciwśniegowa.

Boazeria z drewna, blachy lub pcv, ułożona pod krokwiami w części dachu wystającej poza obrys murów.

Wierzchnia, ostateczna, spełniająca wymogi estetyczne warstwa przegrody dachowej, trwale zabezpieczająca i chroniąca konstrukcję dachu i cały budynek przed wpływami warunków atmosferycznych.
 

PVC, dawniej PCW, polimer otrzymywany przez polimeryzację chlorku winylu. Wykazuje bardzo dobrą wytrzymałość mechanicznąś i odporność na działanie większości rozpuszczalników. Rozróżnia się PVC zmiękczone, stosowane m.in. do wyrobu folii i izolacji kabli oraz nie zmiękczone, stosowane do wyrobu płyt, rur, wykładzin podłogowych, rynien.

Materiał wykonany z żywic poliestrowych, wzmocnionych od wewnątrz matą z włókna szklanego. Jest odporny na wpływy atmosferyczne, promieniowanie UV, procesy starzenia, spaliny przemysłowe i agresywny klimat morski. Zakres temperatur użytkowych wynosi od 30oC do +120oC, wytrzymałość na obciążenia śniegiem wynosi 100 kg/m3.

Określone jest przez współczynnik przenikania ciepła U, który zdefiniowany jest jako ilość ciepła, jaka przenika przez 1 m2 przegrody w ciągu 1 godziny przy różnicy temperatury powietrza po obu jej stronach równej 1 stopień C (1 K). Im większy współczynnik przenikania ciepła, tym zimniejsza przegroda.

Inaczej PRZEWODNOŚĆ CIEPLNA. Jego wartość określa współczynnik przewodzenia ciepła lambda, który zdefiniowany jest jako przepływ ciepła przez różne materiały; im mniejsza wartość współczynnika, tym materiał słabiej przewodzi ciepło.

Zagięcie brzegów arkusza, czy też formatki blachy w celu np. połączenia go z inną podobnie zagiętą formatką. Rąbki można ogólnie podzielić na leżące lub stojące oraz pojedyncze lub podwójne. Metoda układania blachy na rąbek.

Elastyczne przyłącze do rury, dzięki niemu możliwe jest połączenie kominka pionu sanitarnego z przewodem odpowietrzającym.
 

Inaczej CZYSZCZAK, w dachach - element systemu rynnowego umiejscowiony w rurze spustowej służący do sprawdzania drożności przewodu i jego czyszczenia. Rewizje stosuje się także w instalacjach wewnętrznych i w odwodnieniach liniowych.
 

Zewnętrzny (na ogół) przewód rurowy odprowadzający wodę opadową z rynien do kanalizacji deszczowej.
 

Hak rynnowy. Metalowy hak z płaskownika, dawniej wytwarzany rzemieślniczo, na którym zawiesza się rynnę.

Przewód w kształcie koryta, z PVC, blachy stalowej ocynkowanej, miedzianej, tytanowo-cynkowej, aluminiowej, rzadziej z drewna, umieszczany wzdłuż okapu. Odprowadza wodę pochodzącą z opadów atmosferycznych - z dachu, najczęściej do rury spustowej.

GARGULEC, PLWACZ, ozdobne zwieńczenie rynny dachowej, którego zadaniem jest odprowadzenie wody deszczowej jak najdalej od budynku.

Wada drewna, jedna z BARWIC; zjawisko trwałego, wgłębnego barwienia drewna przez niektóre gatunki grzybów należących do workowców (Ascomycetes) i grzybów niedoskonałych (Deuteromycetes). Porażeniu sinizną ulega świeżo wyprodukowana tarcica lub tzw. drewno okrągłe, a niekiedy drewno konstrukcyjne - o wilgotności bezwzględnej 25-90%. Sinizna nie wpływa na wytrzymałość drewna, ale obniża niektóre jego właściwości, pogarsza wygląd i obniża wartość rynkową.

Stop żelaza z węglem (do 2,06% C) i innymi pierwiastkami; obrabialny plastycznie, otrzymywany w procesach stalowniczych w stanie ciekłym. Różna zawartość węgla i różne dodatki innych pierwiastków powodują, że stal uzyskuje różne własności, najczęściej mechaniczne, technologiczne, elektryczne, magnetyczne, chemiczne. Ze stali wytwarza się m.in. blachy.

Poziome przekrycie rozdzielające poszczególne kondygnacje.

Słomiane lub trzcinowe pokrycie dachu.

Odprowadza wodę z dachów, pochodzącą z opadów atmosferycznych.

Ten rodzaj dachówki umożliwia wykonanie estetycznego zakończenia połaci dachowej na jej krawędziach szczytowych.

Podstawowy półprodukt drzewny otrzymywany przez przecieranie drewna okrągłego wzdłuż jego osi. Dzieli się na nieobrzynaną (o 2 bokach obłych) i obrzynaną (o przekroju prostokąta). Z tarcicy obrzynanej wznosi się m.in. konstrukcje dachów.

Elastyczna taśma rozwijana z rolki o szerokościach od ok. 24 cm do ok. 40 cm i montowana na kalenicach i grzbietach pod gąsiorami. Spełnia z jednej strony funkcję uszczelniającą, z drugiej wentylacyjną. Taśmy te wykonywane są z różnych materiałów i lakierowane są w różnych kolorach.

Elastyczna taśma rozwijana z rolki o szerokości ok. 30 cm, wykonana np. z aluminium, ołowiu i podklejona od spodu specjalnym klejem. Służy do obrabiania, oklejenia połączeń dachu i kominów, ale także połączeń dachu ze ścianami itp. celów. Spotyka się także grubsze i szersze taśmy ołowiane bez kleju, które mają jeszcze szersze zastosowania. Taśmy te lakierowane są na różne kolory.

Stanowi estetyczne i funkcjonalne połączenie między kalenicą i narożem (grzbietem) przy dachach czterospadowych i naczółkowych. Trójnik nakładany jest na gąsior bez mufy na początku kalenicy.

Potoczna nazwa blachy cynkowej z dodatkiem miedzi (Cu, do 1%) i tytanu (Ti, do 0,2%). Dodatek tytanu i miedzi podnosi trwałość i poprawia własności blachy cynkowej.

Ten element ułatwia i przyśpiesza mocowanie łat narożnych (grzbietowych) i kalenicowych. Łaty przytwierdzane są za pomocą gwoździ lub śrób.

Ogólnie metrowej długości element wykonany z tworzywa sztucznego, montowany pod gąsiorem na kalenicy. Czasem nazywany "szczotką kalenicy" z racji charakterystycznej budowy niektórych jej form. Występują także uszczelki kalenicy wykonane z metalu. Uszczelki kalenicy o odpowiedniej konstrukcji stosuje się także w przypadku dachówki bitumicznej czy łupka.

Umożliwia estetyczne połączenie połaci dachu z kominem, oknem, ścianami bocznymi oraz innymi wystającymi ponad dach.

Materiał do izolacji cieplnej i akustycznej otrzymywany w wyniku topienia szkła i wyciągania go w cienkie nitki, produkowany najczęściej w kształcie płaskich mat.

Niepalny materiał do izolacji cieplnej i akustycznej wyrabiany ze stopionych skał naturalnych, produkowany w formie mat, płyt, filców i otulin o różnych stopniach twardości.

Wymiana powietrza, czyli usuwanie z pomieszczeń zanieczyszczonego powietrza i dostarczanie świeżego. Jej poprawne funkcjonowanie polega na systematycznym doprowadzaniu powietrza do budynku, przepływie pomiędzy pomieszczeniami i całkowitym usunięciu powietrza zużytego.

Inaczej NATURALNA. To najprostszy i najczęściej stosowany system wentylacyjny. Działa na zasadzie naturalnej wymiany ciepłego powietrza w budynku na chłodniejsze powietrze z zewnątrz. Powietrze dostaje się przez nieszczelności okien i drzwi, przepływa przez pomieszczenia i wypływa kanałami wentylacyjnymi na zewnątrz. Elementy systemu to: kratka wentylacyjna u góry pomieszczenia, od niej odchodzi kanał murowany (przewód wentylacyjny), prowadzący do komina wentylacyjnego na dachu.

Wymiana powietrza jest wymuszana przez wentylator. Zaletą wentylacji mechanicznej jest możliwość dostosowania jej wydajności do potrzeb i warunków panujących w pomieszczeniu. Zalicza się do niej: wentylację wywiewną i wentylację nawiewno-wywiewn.

1. Element usztywniający konstrukcję dachu krokwiowego, łata skośnie zamocowana do spodu krokwi;
2. Jedna z obróbek blacharskich wykańczająca szczyt dachu dwuspadowego.

Element nośny więźby, w kształcie trójkąta złożonego z pary skośnych krokwi i belki poprzecznej tzw. tramu. Więzar ustawia się równolegle, zwykle w odstępach ok. 1 m, w niektórych typach dachów krzyżują się ze sobą.

Konstrukcja nośna dachu spadzistego. Jej zadaniem jest bezpieczne przenoszenie ciężaru własnego dachu, pokrycia oraz obciążeń spowodowanych opadami śniegu oraz siłą wiatru. Do budowy domów jednorodzinnych z dachami spadzistymi najczęściej stosuje się tradycyjną więźbę drewnianą. Typowa więźba jest zbudowana z wiązarów - drewnianych elementów konstrukcyjnych połączonych w trójkąt. Najczęściej stosowane rodzaje więźby to: krokwiowa, krokwiowo - jętkowa oraz płatwiowo - kleszczowa. Wybór zależy od konstrukcji, wielkości i przeznaczenia budynku.

Jest rodzajem okienka dachowego doświetlającego poddasze.

Umożliwia wyjście na dach i doświetlanie pomieszczeń nie wykorzystywanych do celów mieszkalnych oraz zwiększa wentylację poddasza. Wymagany jest dla kominiarza.

Służy do zakrywania otworów na krańcach kalenicy powstałych między gąsiorem a dachówkami szczytowymi.

Ukośny element konstrukcyjny usztywniający więźbę dachową lub ramową strukturę ściany; łączący słup z tramem lub belką stropową.